Diyar Galeria enkazını inceleyen bilirkişi heyeti, raporunu 18 Nisan 2023’te Cumhuriyet Başsavcılığı’na sundu. Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı, ilk rapora istinaden ek rapor istedi. Ek rapor talebini tamamlayan ekspertiz raporunu tamamlamıştır.
Buna göre kurumun yüzde 15’i, proje yöneticilerinin yüzde 20’si, müteahhitlerin yüzde 20’si, şantiye şefi, inşaat mühendisleri yetersiz beton direnci nedeniyle, zemin önlemi alma konusunda uyarıda bulunmayan görevlilerin yüzde 15’i, yüzde 20 binada revizyona izin verenlerin ve Galeria’nın Oryıl My Office’in bina yanında temelinin açılışı sırasında gerekli zemin güvenliğinin alınmaması nedeniyle bina yapım proje sorumluları ve yapı sorumluları sorumlu tutulmuştur. yüzde 10’dan sorumlu tutuluyor.
AÇIKLANAN SORUMLULUK YÜZDELERİ
Surajans’ın haberine göre Diyar Galeria enkazında inceleme yapan heyet, 18 Nisan 2023’te Cumhuriyet Başsavcılığına sunduğu bilirkişi raporuna ilişkin ek rapor yayınladı. ilk raporu ve ölçümleri, gözlemleri ve deney raporlarını inceler, sorumluluk yüzdesini ve ilişkisini açıklar.
Raporda, depremde yıkılan ve 89 kişinin yaşamını yitirdiği Diyar Galeria’nın savcısı bilirkişi raporunda kimin sorumlu olduğunu sormuş, nerede adresleri belirtilmemiş, sadece kullanılan malzemeler hakkında genel değerlendirmeler yapılmış. Ek raporda savcının bu yöndeki sorusuna yanıt veren bilirkişi heyeti, hazırlanan ilk raporda bu konuda bilgi verilmediğini söyledi.
GALERİA’NIN İKİ PROJESİ VAR
Kusur oranları şöyle açıklandı: “6 Eylül 1975’te Diyarbakır’ın Lice ilçesinde 6,6 büyüklüğünde deprem meydana geldi ve 8149 binanın hasar görmesi veya yıkılması nedeniyle 2385 kişi hayatını kaybetti. Bu deprem dikkate alınarak binanın yapım yılı ile ilgili şartnamede Diyarbakır ili 2. derece deprem bölgesi olarak yazılmakta, aynı şartnamede deprem kuvveti 0,1 g olarak alınmakta, bu maliyetlere ters gelen şok yükü 0,17 gr olup, mevzuattaki sallama tasarım yükünden daha azdır. Ayrıca sarsıntı perdesi uygulamasının yönetmelikte zorunlu olarak yer almamış olması, yönetmeliği hazırlayan kuruma sorumluluk yüklemektedir.
Galeria’nın iki projesi var. Bu projelerin yapım yılına göre mimari ve statik betonarme hesaplarını yapan ve onaylayan proje yöneticilerinin tamamı hatalı uygulama ve sistem seçiminden sorumlu tutulmuştur. Sorumluluk oranı yüzde 20 olup, projenin üretimini üstlenen tüm müteahhit ve firmalar, şantiye müdürü, bina teknik sorumlusu (devlet müfettişi) ve gözetimini aldığımız beton karot deney sonuçları sorumluluk sebebidir. Sorumluluk oranı yüzde 20 olup, binanın zemin denetimini yapan, vize veren, imarına izin veren, projeleri denetleyen, onaylayan yetkililer, revize edilen imalat parçaları ile ilgili değişiklikleri kabul eden yetkililer ve ayrıca bunu yaptıran yetkililer binaya çok yakın yerlerde gerekli zemin önlemlerinin alınması gerektiği uyarısında bulunulmamalıdır. kurmak. Sorumluluk oranı yüzde 15 olup, yukarıdaki 2-2.2-3.2-4 numaralı soruda bahsedilen statik ve mimari revizyonları yaparak binada zayıf kat etkisine neden olan işletmeler sorumludur. Ayrıca, yapılan değişikliklere izin vermek ve vatandaşın tahliyesine yardımcı olacak binadan AVM’ye giriş kapılarının kapatılmasından bina yönetimi ve AVM idaresi sorumludur. Buradaki sorumluluk oranı yüzde 20 olduğu için binanın yapımı ile ilgili projeyi uygulayan sorumlular ve yanındaki Oryıl Benim Ofisim adlı binanın temeli atılırken gerekli kat güvenliği alınmadığı için yapı kontrol amirleri sorumludur. Galeria. Sorumluluk oranının yüzde 10 olduğu sonucuna varıldı.”
“Bombalı saldırı binanın taşıyıcı sistemine zarar vermedi”
Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı, Diyar Galeria’nın 18 Nisan’da yayınlanan ilk raporundaki çelişkilerin giderilmesi ve değerlendirmelerin anlaşılır bir biçimde yapılması için bilirkişi heyetine ek rapor bildirdi. Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından sorulan sorulara bilirkişi heyetinin verdiği cevaplar ek rapora yansıdı. Savcılık, 3 Ocak 2008’de askeri araca düzenlenen bombalı saldırının Galeria’ya zarar verdiği iddiasını da sordu.
Bilirkişi heyeti ek raporda şu iddiayı dile getirdi: “Bombalı saldırıya ilişkin raporda, binanın taşıyıcı sistemi etkileyecek düzeyde olmadığı belirtildi. Patlama olaylarında ABD ve AB standartlarına göre patlayıcı miktarına göre hesaplanan basıncın taşıyıcı unsurlar üzerinde bir etkisi olmadığı için yer üstü patlama hesaplama detaylarına raporda yer verilmesine gerek görülmedi.
Yine savcılığın yaptığı temel incelemelerde çevre, boyut ve donanım açısından eksiklik olup olmadığı sorusuna bilirkişi, “Bina enkazı geç temizlendi ve kazılar temel seviyeye inmedi. . Ancak savcılığın verdiği projelerde vakfa ilişkin büyüklük, tip ve hesaplamalar dikkate alındı. Vakfın her zaman ve bu tür yerlere uygun olmadığı belirtilir ancak yönetmelikte bu konuda herhangi bir kısıtlama yoktur. Bize gönderilen ilk projede perde olmamasına rağmen revize proje ve bina yapımında perde betonu uygulanmadı. Bu nedenle raporda bu eksikliğe dikkat çekilmiş ve perde beton hakkında bilgi verilmemiştir. Enkazdan çıkarılan kolonlarda gelişigüzel kesme ve eğilme çatlaklarının olmadığı, yeterli fitil uygulanan kolonların genel olarak bütünlüğünü koruduğu raporda belirtilmektedir.
‘KOLON KESME İDDİALARI TEKNİK OLARAK TESPİT EDİLEMEZ’
Binanın jeoteknik değerlendirmelerinin yetersiz olduğunu ve ilgili TÜBİTAK raporunun yeterli açıklıkta anlatılmadığını bilirkişi heyetine iletmiştir.
Bilirkişi heyeti, savcılığın bu talebini inceleyerek, “Binayla ilgili iki zemin raporu var. Jeoloji mühendisi tarafından hazırlanan ilk raporda, tabanın taşıma gücünün zayıf olduğu (D sınıfı veya düşük dayanımlı toprak) tespit edilmiştir. Diğer bir deyişle, bazın direncinin rastgele bir baz iyileştirmesine ihtiyaç duymadığı sonucuna varılmıştır. Raporda C sınıfı katlarda radye uygulaması yapılması gerekiyor ancak yönetmelikte bu konuda bir yaptırım olmadığı için binanın yapıldığı yıl için eksiklik olarak değerlendirildi” dedi.
Diyar Galeria’daki bir spor salonunda sütunların kesildiği iddiası soruşturma belgesine girdi. Spor salonundaki tezlerin kaydını tutan bir savcı, soruşturma savcılarına söz verdi ve daha önce çektiği bir fotoğrafı da soruşturma savcılarına verdi.
Sütunların kesildiği tezi ve fotoğrafları soran soruşturma savcısına ek raporda verilen cevapta, çöken bir binaya ait sütun kesim tespitinin teknik olarak yapılamayacağı belirtildi. Ancak ek raporda kolonların değiştirilebileceği veya traşlanabileceği ihtimaline bir kez daha değinildi.
Soruşturmacı savcı, bilirkişi heyetine kolon kesme tezlerinde bahsi geçen pazar ve dokuma şirketinin mimaride herhangi bir değişiklik yapıp yapmadığını sordu. Açıklanan ek raporda bu iddia heyet tarafından “Tezgel Kom Market, Nefis Dokuma ve 2. projede verilen mimari ile karşılaştırılmadığı, duvarlarının yıkıldığı” tespit edildi. Ancak bu üretimlerin ne zaman ve kimler tarafından yapıldığına dair kesin bir görüş bulunmadığı için adı anılmamıştır. Duvarlar taşıyıcı değildir. Ancak sallama sırasında aktif rol alır ve yük alır. Yıkılması, yapının sallama kuvvetine karşı zayıflaması demektir.
